Ένας Μήνας στο Κιμπούτς Λαχάβ

(Το κείμενο γράφτηκε στις 26 Νοεμβρίου 2006)

Σήμερα συμπλήρωσα ένα μήνα στο Κιμπούτς Λαχάβ. Είμαστε στα σύνορα με την Δυτική Όχθη (απέναντί μας είναι οι Παλαιστίνιοι, με κιάλια τους βλέπουμε στα σπίτια τους!), βορειοανατολικά από την Μπερσέβα (η 4η μεγαλύτερη πόλη του Ισραήλ και το μέρος όπου ο Γενάρχης Αβράαμ πρωτοπάτησε το πόδι του) και νοτιοδυτικά από τη Χεβρόνα, στην μέση της ερήμου Νέγκεβ, στο Νότιο Ισραήλ. Γύρω μας υπάρχει μια αχανής έκταση με άμμο, καμήλες και Βεδουίνους που ζουν σε σκηνές, με 3-4 γυναίκες και καμιά δεκαριά παιδιά ο καθένας – είναι πολύ φιλικοί και ήρεμοι. Ένας απ’ αυτούς με κάλεσε για τσάι μια μέρα, καπνίσαμε ναργιλέ κλπ! Ο καιρός είναι ζεστός εδώ, περίπου 30 βαθμοί την ημέρα, ενώ τη νύχτα έχει λίγο ψύχρα, περίπου 15-18 βαθμούς. Σαββατοκύριακα πάμε στην κοντινή παραλία, το Άσκελον, είναι πάντα γεμάτη κόσμο. Εδώ δεν ξέρουν τι θα πει «χειμώνας».

Το Λαχάβ είναι ένα πλούσιο Κιμπούτς. Βασίζεται κυρίως σε τρεις πηγές εσόδων: Α) Σούπερ Μαρκετ, Καφετέρια και Βενζινάδικο που εκμεταλλεύεται, στην εθνική οδό Β) παραγωγή φρούτων και λαχανικών (μάνκο, πάπρικα, πατάτες, σιτάρι, γκρέηπ φρουτ κά.) που πουλάει στο Ισραήλ, αλλά και εξάγει και Γ) σε εκτροφείο χοίρων – αυτή είναι η μεγαλύτερη πηγή εσόδων. Τα περί «οι Εβραίοι δεν τρώνε χοιρινό» είναι ένας μεγάλος μύθος: Στο σούπερ μάρκετ του Λαχάβ πωλούνται πάνω από 50 κιλά την ημέρα σε Εβραίους. Από μπριζόλες και ψαρονέφρι μέχρι ζαμπόν, δέκα ειδών λουκάνικα και μπέικον!

Βασικά, εδώ οι Εβραίοι δεν είναι ιδιαίτερα πιστοί ή θρησκευόμενοι. Δεν βλέπεις πουθενά «σκουφάκια», ραβίνους, καπέλα, ράσα κοκ., δεν υπάρχει Συναγωγή. Ο λόγος είναι απλός: Το Κιμπούτς ως θεσμός είναι 100% Σοσιαλισμός (Κομμούνα), οπότε και οι κάτοικοί του δεν είναι θρήσκοι, όπως δεν είναι θρήσκοι και οι παραδοσιακοί Κομμουνιστές. Το κλίμα είναι Αριστερό – Προοδευτικό, δεν είναι φανατικοί, ούτε ιδιαίτερα αντι-Άραβες. Οι κάτοικοι του Λαχάβ αυτοπροσδιορίζονται ως «secular» - και αυτή είναι η αλήθεια. Ελάχιστοι, άλλωστε, εξ αυτών ακολουθούν την διατροφή Κόσερ (kosher) που επιβάλει η θρησκεία.

Ο κόσμος που ζει εδώ, περίπου 500 άνθρωποι, είναι «απ’ όλα»: Από εργάτες στα χωράφια και στο χοιροτροφείο, στα μαγειρεία και στο πλυντήριο, μέχρι μια βουλευτίνα του Αριστερού κόμματος, μια μεγαλοδημοσιογράφος τύπου Λιάνα Κανέλλη, καθηγητές, δικηγόροι, καλλιτέχνες, οικονομολόγοι, νέες οικογένειες ιδιωτικών υπαλλήλων με 2-3 παιδιά, ηλικιωμένα ζευγάρια (που ήταν 20άρηδες το ’52 που ιδρύθηκε το Λαχάβ) και πολλή νεολαία, που άλλοι δουλεύουν στο Κιμπούτς κι άλλοι σπουδάζουν. Οι περισσότεροι είναι Εβραίοι της Διασποράς, κυρίως από Ρωσία, Ανατολική Ευρώπη και Λατινική Αμερική, καθώς και κάποιοι Εβραίοι της Αιθιοπίας και της Ν. Υεμένης.

Το ότι βρισκόμαστε σε ένα Κιμπούτς και όχι σε ένα οποιοδήποτε χωριό του Ισραήλ διακρίνεται από 3 – 4 πράγματα: Α) δεν υπάρχει ιδιοκτησία – τα σπίτια και τα αυτοκίνητα ανήκουν στο Κιμπούτς και τα μοιράζονται οι κάτοικοι Β) Υπάρχει κοινή τραπεζαρία, όπου όλοι μαζί παίρνουμε δωρεάν πρωινό, γεύμα και δείπνο (το φαγητό είναι άψογο, πολύ σε ποσότητα και υγιεινό, αφού όλα παράγονται εδώ) Γ) Κοινό δωρεάν πλυντήριο (πας τη μπουγάδα σου και την παίρνεις πίσω πλυμένη και σιδερωμένη μετά από δύο μέρες) Δ)
Υπάρχει πνεύμα αλληλεγγύης, όλοι βοηθάνε ο ένας τον άλλο σε ότι χρειάζεται κοκ.. Γενικά, η εικόνα είναι σαν ένα μεσοαστικό προς πλούσιο προάστιο, καθαρό και νοικοκυρεμένο, με μονοκατοικίες με κήπο και γρασίδι, σκύλους, παιδάκια κοκ..

Λεφτά δεν κυκλοφορούν πολύ, η λογική εδώ είναι «δίνεις μήλα και παίρνεις πορτοκάλια». Το σπίτι είναι δωρεάν, όπως και το ηλεκτρικό, το νερό, το φαγητό, η βενζίνη, τα ποτά, τα είδη πρώτης ανάγκης. Ο μισθός είναι περίπου 1500 Σέκελς (περίπου 300 Ευρώ) το μήνα για τον κάθε κάτοικο, τα οποία ξοδεύουν κυρίως σε τηλέφωνο, ρούχα, τσιγάρα και διασκέδαση. Γύρω από το Κιμπούτς υπάρχει συρματόπλεγμα (σαν στρατόπεδο), αλλά είσαι ελεύθερος να βγεις ότι ώρα θέλεις και να πας όπου θέλεις, φυσικά στις ελεύθερες ώρες. Η δουλειά είναι από τις 6 το πρωί ως τις 2 το μεσημέρι, κανονικό οκτάωρο, με τρία διαλείμματα: Στις 8 για πρωινό, στις 10.30 για καφέ και σάντουιτς και στις 12.30 για γεύμα. Μετά τις 2 είσαι 100% ελεύθερος να κάνεις ότι θέλεις. Το δείπνο είναι στις 7.30, αλλά αν θέλεις το παίρνεις το τρως στο σπίτι ή στο δωμάτιό σου.

Εκτός από τους 500 κατοίκους, είμαστε και περίπου 10 εθελοντές, αγόρια και κορίτσια. Είμαι ο μόνος Έλληνας εδώ, υπάρχουν εθελοντές από όλες σχεδόν τις ηπείρους: Νότιο Αφρική, Λατινική Αμερική (Αργεντινή, Εκουαδόρ) και ΗΠΑ, Γάλλοι, Τούρκοι, Ιάπωνες, Σουηδοί, Ταϊλανδοί, Ολλανδοί, Πολωνοί, Καναδοί κοκ.. Οι εθελοντές μένουν σε τρίκλινα δωμάτια, αλλά όσοι είναι ζευγάρια (όπως η Ρενάτα κι εγώ), έχουμε δικό μας δίκλινο, με Αιρ Κοντίσιον, WC κλπ. – φαντάσου κάτι σαν ένα αξιοπρεπές και καθαρό δωμάτιο σε νησί των Κυκλάδων.

Τα ντους είναι κοινά, αλλά πολύ προσεγμένα και καθαρά. Στο Κιμπούτζ υπάρχουν ακόμα: Καλά εξοπλισμένο γυμναστήριο, μεγάλη πισίνα, βιβλιοθήκη, γήπεδα μπάσκετ, βόλεϊ, ποδοσφαίρου 4Χ4 και τένις, αίθουσα εκδηλώσεων – συναυλιών, κοινό σαλόνι με καναπέδες, τηλεόραση και DVD, αίθουσα με δωρεάν Internet και εργαστήρι κεραμικής – γλυπτικής – ζωγραφικής. Όλα αυτά τα χρησιμοποιούμε δωρεάν, όποτε και όσο θέλουμε.

Η δουλειά που κάνω εδώ είναι 3 φορές την εβδομάδα κηπουρική (προϊστάμενος μου είναι ο Γιασίν, ένας 25χρονος Βεδουϊνος) και 3 φορές στην Βιβλιοθήκη – Αρχείο. Αργία έχουμε το Σάββατο (η επίσημη αργία των Εβραίων) και η Κυριακή είναι κανονική εργάσιμη μέρα, όπως και σε όλο το Ισραήλ. Η Ρενάτα δουλεύει κι αυτή στην κηπουρική και στο σούπερ μάρκετ. Διαλέξαμε εμείς αυτές τις δουλειές, το σύστημα εδώ είναι «διάλεξε εσύ τι θέλεις να κάνεις, αλλά πρέπει να το κάνεις σωστά, καλά και παραγωγικά». Ταυτόχρονα, κάνω μαθήματα Εβραϊκών, έχω μάθει ήδη να γράφω και να διαβάζω, ενώ εξασκούμαι κάθε μέρα στο να μιλάω. Γι’ αυτό πληρώνω 60 Σέκελς την ώρα (περίπου 12 ευρώ), σε ιδιαίτερο με δάσκαλο. Η Ρενάτα μαθαίνει Ελληνικά – με εμένα δάσκαλο, φυσικά, αφού κανείς άλλος δεν μιλάει λέξη Ελληνικά εδώ.

Την Δευτέρα παίρνουμε 4 μέρες άδεια (τόση δικαιούμαστε κάθε μήνα) και μαζί με το Σάββατο και τη μισή Παρασκευή, έχουμε ένα 6ημερο ελεύθερο και θα πάμε στην Ιορδανία – κάπου 4 ώρες από’ δω με το λεωφορείο. Στις αρχές Δεκεμβρίου θα μετακομίσουμε σε ένα άλλο Κιμπουτς, το Γιοτ Βατά, πιο νότια, κοντά στο Εϊλάτ, σύνορα με Αίγυπτο, όπου κάνει ακόμα πιο ζέστη (μέση θερμοκρασία 30 βαθμοί την ημέρα!). Σχεδιάζουμε το επόμενο ταξίδι, περί τις αρχές Ιανουαρίου, στην Αίγυπτο. Μετά, θα πάμε βόρεια σε ένα άλλο Κιμπούτς, στα σύνορα με Συρία, μάλλον στο Μπαράμ ή το Ντ’Γκάνια (το πρώτο κιμπούτς που ιδρύθηκε, το 1909, για να περάσουμε το Φεβρουάριο κι από ‘κει για καμιά εβδομάδα.

Μέχρι στιγμής, αυτό το ταξίδι αποδεικνύεται μια καταπληκτική εμπειρία, απ’ όλες τις απόψεις – κυρίως, από αλλαγή παραστάσεων, ηρεμία πνεύματος και νέες εικόνες. Κυρίως, όμως, γιατί όταν είσαι μακριά από το καθημερινό σου περιβάλλον έχεις τη δυνατότητα να σκεφτείς πιο ήρεμα, να σχεδιάσεις τη ζωή σου, να αποφασίσεις τι θέλεις. Όσο για το που βρίσκομαι, νομίζω ότι έστω και για τέσσερις μήνες, αυτή η ζωή, εδώ στο Κιμπούτς, είναι κάτι που μάλλον δεν το συναντάς πουθενά σ’ αυτόν τον πλανήτη, στον 21ο αιώνα. Είναι, χωρίς πολλά λόγια, ένας άλλος κόσμος.

Διακόπτω, εδώ, το γράψιμο, και βγαίνω από το δωμάτιο. Ένας τύπος από την Αργεντινή, εθελοντής, ο Πέδρο, 26 χρ., άρπαξε την κιθάρα του κι άρχισε να τραγουδάει Λάτιν, έχει φοβερή φωνή, σαν τον Χούλιο Ιγκλέσιας! Είναι 9 το βράδυ, έχει μεγάλο φεγγάρι και οι υπόλοιποι έχουν ανάψει φωτιά και ψήνουν λουκάνικα, πίνουν μπύρες κοκ.. Η Ρενάτα είναι ήδη εκεί, πάω κι εγώ να αράξω μαζί τους!

achilles p